|
با نگاهی به هفت منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی فعال، به جز منطقه آزاد شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) که در پایتخت واقع شده است، سایر مناطق در کمربند مرزی کشور ایجاد شدند و نقش موثری در توسعه اقتصادی و پیشگیری از ناامنی در نوار مرزی کشور برعهده دارند.
گمان غالب این است که نام چابهار تغییریافته چهاربهار است، چرا که این منطقه همیشه آبوهوای بهاری دارد. گمانه دیگر این است که چون در قدیم مردم چابهار به این بندر چه بار میگفتند (به معنای اینکه از مسافران میپرسیدند که چه باری دارند) پس چابهار تغییریافته «چه بار» است. جابهار در گویش محلی مردم این منطقه به کسانی گفته میشود که در اطراف چاه آب سکنی گزیدهاند. در شهر چابهار جهت تامین آب مورد نیاز مردم در زمان قدیم از چاههایی که مردم حفر میکردند، استفاده میشد و چه به معنای چاه آب و بار به معنای پیرامون. این اصطلاح به مرور زمان با ورود غیربومیان به شهر و توسعه شهر آن به چابهار و چهار بهار تغییر یافته است.
شهر چابهار دیدنیهای تاریخی و طبیعی بسیاری دارد که در ادامه آنها را معرفی خواهیم کرد.
این کوهها از دیدنیهای حیرتانگیز چابهار به موازات ساحل از منطقه کچو تا نزدیکی خلیج گواتر کشیده شده و از پدیدههای مورفولوژی این ناحیه محسوب میشود.
این تالاب به تالاب صورتی نیز موسوم است و از مناطق زیبا و طبیعی منطقه است که با چشماندازی فوقالعاده در ۱۵ کیلومتری شرق چابهار در نزدیکی روستای رمین و در مسیر جاده ساحلی چابهار-گواتر قرار گرفته است. وجود پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل، طاووسکن، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی، زیبایی این منطقه را دوچندان نموده است.
این مسجد در روستای دزک در ۳ کیلومتری شرق سراوان واقع شده است. زمان ساخت مسجد مشخص نیست. احتمال داده میشود که این مسجد به زمان دوران صفویه تعلق داشته باشد. مصالح به کار رفته در دیوارها و ستونها از خشت وچینه و پوشش سقف از فرآوردههای نخل و خرما و گز و کنار است.
ساختمان قدیمی فرمانداری چابهار که از دوران قاجار به جا مانده، اکنون موزه محلی چابهار است. این بنا بر روی سکویی به ارتفاع یک و نیم متر و به وسعت حدود ششصد و پنجاه متر مربع بنا شده و دارای سه درب ورودی، مجموعه اتاقها، راهرو و… است. بنا در دو طبقه ساخته شده است که قسمتی از آن بوسیله سکویی با سقف چوبی و ستون آهنی احاطه شده است.
غارهای بان مسیتی به مجموعه غارهایی در ۵ کیلومتری شمال باختری روستای تیس در دامنه کوه شهبازبند (در نزدیکی چابهار) گفته میشود. یک غار طبیعی و دو غار مصنوعی در کنار هم قرار دارند. غار اول طبیعی و به شکل نیمدایره و با استفاده از روش تراشکاری درون غار و دهانه آن توسعه پیدا کرده است. یک آرامگاه کوچک از گچ به صورت دوسطح افقی که بر روی یکدیگر قرار دارند و فاقد آثاری مانند سنگنبشته، خط و لوحه در عمق یک متر از سطح غار دیده میشود که در گرد آن یک فضای کوچک وجود دارد.
قلعه پیروز گت در بخش مرکزی پنج کیلومتری شمال غربی چابهار در روستای تیس قرار دارد. این اثر از دوره اشکانیان و ساسانیان است.
این دژ بر فراز تپهای در میانه دره تیس واقع است. بلندی تپه از ارتفاع دو رشته کوه پیرامون تپه بیشتر نمیباشد. آثاری از برجها در ضلع شمالی و جنوبی دیده میشود.
درخت مکرزن که به انجیر معابد، لور و انجیر هندی نیز معروف است، نام درختی معروف در شهرهای چابهار و نیک شهر است.
این درخت از جاذبههای گردشگری این دو شهر بهشمار میآید. اصل این گیاه از هند شرقی و دارای برگهای پهن است و شاخههای آن به پایین سرازیر میشود و در لای شنها ریشه میدواند.
یکی از دیدنیهای حیرتانگیز شهرستان چابهار، کوههای گلافشان آن است که مهمترین آنها در نقطهای نزدیک به کنارک به نام بندر تنگ قرار دارد. کوه گلافشان بندر تنگ با ارتفاع تقریبی ۱۰۰ متر و قطر قاعده کمی بیش از ۱۰۰ متر در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری شهرستان چابهار قرار دارد.
بالا رفتن از کوه اگر فصل بارندگی نباشد، تقریبا راحت است. در بالاترین نقطه کوه چالهای به قطر کمتر از یک متر و به عمق حدود نیم متر وجود دارد که با گل پوشیده شده است. در فواصل زمانی حدود یک دقیقه، مقداری گل با صدای خاصی شبیه به ترکیدن یک حباب، از چاله خارج و به اطراف پراکنده میشود. در کنار این کوه، دو کوه کمارتفاع دیگر وجود دارد که به نظر میرسد زمانی آنها نیز گلافشان بودهاند.
رودخانه باهوکلات یکی از پرآبترین رودخانههای استان سیستان و بلوچستان و عامل اصلی حیات و زندگی در جنوب استان به حساب میآید.
این رودخانه به ویژه به دلیل زیستگاه تمساح ایرانی اهمیت توریستی فراوان دارد.
این رودخانه آبهای مناطق وسیعی از صفحات جنوبی شهرستان ایرانشهر (بخشهای سرباز، بمپور، راسک) و شهرستان چابهار (بخشهای دشتیاری قصر قند) را جمعآوری کرده و به دریای عمان سرازیر میکند.
از مناطق دیدنی چابهار میتوان از مسجد تیس نام برد؛ مسجد جامع تیس که از لحاظ معماری مانند مساجد کشورهای پاکستان و هندوستان است، مانند اکثر مساجد اهل تسنن یک مناره دارد. صحن این مسجد هر زائری را ولو برای اولین بار، به یاد تابلوهای پر از رنگ زیبا میاندازد. مناره و گنبدهایی که با رنگهای سبز و قرمز زیباتر شدهاند و دربهایی که با شیشهکاریهای منظم و نامنظم رنگارنگ جلوهایی چشمنواز به مسجد دادهاند و مردمانی سفیدپوش و بلوچزبان که دوستانه و مهربان زائران را با لبخند نگاه میکنند.
در منتهی الیه جنوب شرقی ایران، در آخرین نقطه مرزی شهرستان چابهار و تماس با مرز پاکستان بندری کوچک و قدیمی اما زرخیز به نام «گواتر» قرار گرفته است. گواتر، تکه کوچکی از محدوده سیستان و بلوچستان واقع در منتهی الیه جنوب شرقی سرزمین زرخیز ایران اسلامی، چون گوهر بهشتی در ساحل دریای عمان میدرخشد.
گواتر به واسطه قرار گرفتن در مجاورت جنگلهای حرا یکی از مناطق حفاظت شده محیط زیست به شمار میرود.
اطلاعات دقیقی در مورد پیشینه شهرنشینی این بندر در دست نیست؛ اما شواهد به دست آمده نشان میدهد که این بندر از دیرباز حائز اهمیت بوده است. در سال 1270 هجری قمری ابراهیم خان بهزادی بمی از سوی دولت قاجار به حکومت بمپور منصوب شد، وی در زمان حکمرانی به بمپور توانست بلوچستان را جزئی از خاک ایران کند. در سال 1281 هجری قمری، ابراهیم خان مرز ایران را تا نزدیکی چابهار و گواتر گسترش داد، اما چابهار همچنان تحت تسلط اعراب باقی ماند. سرانجام در سال 1289 دولت مرکزی ایران مداخله کرد و حکمران بمپور توانست چابهار را به تصرف درآورد؛ از آن زمان تاکنون چابهار جزئی از خاک کشورمان است.
در سال 1352 هجری شمسی طرح جامع راه اندازی بندر چابهار آغاز شد و در همین راستا قراردادهایی نیز با پیمانکاران منعقد گردید، پس از پیروزی انقلاب اسلامی چند سال عملیات راه اندازی بندر متوقف شد پس از آن مجددا این پروژه از سر گرفته شده و در سال 1362 عملا به بهره برداری رسید. البته تکمیل این پروژه تا چند سال بعد نیز ادامه پیدا کرد.
بندر چابهار در تمام فصول سال آب و هوای معتدلی شبیه به آنچه در فصل بهار تجربه میشود را دارد، به همین دلیل آن را چهاربهار نیز مینامند. علاوه بر آب و هوای مطلوب و موقعیت راهبردی حائز اهمیت، این بهشت گمشده ایران جاذبه های گردشگری کم نظیری نیز دارد که هر ساله گردشگران زیادی را به سوی خود میکشاند.
از جمله زیباترین جاذبههای گردشگری این بندر میتوان اشاره کرد به قلعه پرتغالیها، قلعه پیروزگت، گل افشان، کوههای مینیاتوری (کوه های مریخی)، تالاب لیپار، موزه محلی چابهار، انجیر معابد، منطقه گاندو، بندر گواتر، مسجد جامع تیس، مسجد جامع دزک، غارهای بان مسیتی، گورستانهای تاریخی روستای تیس، گورستان دشتیاری و گورستان تپه نهادی. چابهار علاوه بر جاذبههای گردشگری، صنایع دستی زیبا و غذاهای محلی لذیذی نیز دارد که بسیار مورد توجه گردشگران است.
این مطالب جهت اشنایی دوستان تهیه و تنظیم گردیده امیدوارم مورد توجه و اشنایی بیشتر قرار گرفته باشد باتشکر میلاد